Rondje langs Europese rivieren (III) - terugkeer vanuit Berlijn langs Havel en Weser

Dinsdag 4 juli / Spandau / 54.83 – 14.8 / € 18,50

We zijn tijdig klaar om te vertrekken maar het opmaken van de rekening kost een half uurtje extra omdat de Berlijnse brandweer nog een rekening moet voldoen, een procedure die nogal wat tijd in beslag neemt. Uiteindelijk fietsen we Berlijn in, deels langs de route die we de afgelopen dagen per tram en S-Bahn deden: bekend terrein dus. In Spandau stoppen we, de volgende camping is ons wat te ver weg. Vanuit onze tent in de zandbak hebben we uitzicht op het Berlin-Spandau Schiffahrt Kanal waarop echter geen schip te zien is. Wel opstijgende vliegtuigen, elke paar minuten.

De rest van de dag brengen we door in ijdelheid: we doen nog wat boodschappen, doen de was en drinken bier op het terras omdat de tentenweide, een verlaagde, niet al te droge rand rond de prima camperplaatsen, geen zon meer krijgt; de kampeerauto's wel overigens, wat wij nogal onrechtvaardig vinden. 's Avonds is de camping aangenaam rustig en zoals onze buurman, een voormalig medewerker van de minister Gezondheidszorg die jarenlang tussen Bonn en Berlijn pendelde totdat hij de eerste gezamenlijke zitting van de nieuwe Bondsdag mee kon maken, al aankondigde: na half twaalf wordt er niet meer gevlogen.

Woensdag 5 juli / Zehdenich / 76.15 –15.4

Tijdens het ontbijt ontvangen we enkele verspreide druppels, bij vertrek regen. Al snel komen we langs devoormalige grens tussen de BDR en de DDR, inclusief uitkijktoren. De route van vandaag begint erg mooi maar wordt later gewoner (in onze ogen): we fietsen langs de Havel, die we hier overigens weinig te zien krijgen en zijn waarschijnlijk de afgelopen weken te zeer verwend: een aardige route door bos en langs uiterwaarden zien we nu als standaard. In Zehdenich zien we een verwijzing naar een Turm/café/camping wat ons aardiger lijkt dan de volgende jachthaven. Dat klopt en zo kamperen we op en intieme camping onder een voormalige watertoren. Een tijdlang denken we de enige gasten te zijn, totdat een gezin met vier kinderen arriveert. De totale stilte wordt verbroken maar we hebben zoveel ruimte dat we elkaar niet storen. De camping is ook nog aanbevelenswaardig omdat we eindelijk weer eens gras onder onze tent hebben en dat in een aangename zon; heel wat anders dan de kille ochtend. En we hebben de gelegenheid al onze apparaten weer eens onbewaakt, zonder omkijken, van verse stroom te kunnen voorzien.

Donderdag 6 juli / Gross Menow / 55.78 – 14.6 / € 20

Het eerste deel van de rit is erg mooi en afwisselend, langs water, door bos en zo nu en dan over een dijkje met aan weerszijde water. Midden in het natuurpark ligt Ziegeleipark Mildenbergberg, een voormalige steenbakkerij als industrieel erfgoed. Tegen het middaguur arriveren we in Himmelfahrt waar de Duitse kerstman zijn post ontvangt in het Weihnachtsposthaus; een plaats met veel afbeeldingen van kerstmannen derhalve. Even later stoppen we bij het “vergeten” KZ Uckermarck, een concentratiekamp voor meisjes waar een aantal vrijwilligers onderzoek deed naar verdwenen memorabilia, voornamelijk fundamenten. In het kastje waarin bezoekers hun indrukken kunnen weergeven ligt een boek waaruit ik woedend de laatste pagina vol nazistische opmerkingen verwijder. Direct hierna het KZ Ravensbrück. Hier een uitgebreide documentaire tentoonstelling over het KZ en de SS.

Na een ochtend met ideaal fietsweer wordt het nu drukkend warm, de weg gaat ook steeds meer golven en we komen steeds meer fietsers tegen, vaak ook met kinderen. Zo ook op Erholungspark Wehlingsheide, groot voor campers en caravans, de tentenweide welgevuld met gezinnen met kleine kinderen: een nieuwe ervaring deze vakantie.

Vrijdag 7 juli / Kratzeburg / 46.98 – 11/ € 16

Een heel natte ochtend met stortbuien waarbij de tocht leidt over moeilijk begaanbare paden door bossen waar stenen en wortels door de regen spekglad zijn geworden en waar op zanderige hellingen het zand als modder naar beneden is gespoeld: in het eerste tweeënhalf uur komen we 18 kilometer verder. Paden waar tractoren en bosbouwmachines overheen zijn gereden zijn nauwelijks nog begaanbaar. Het landschap is mooi maar er is nauwelijks gelegenheid er naar te kijken: de blik op de weg heeft voorrang en ik vraag me af waar de officiële fietsroute Berlijn-Kopenhagen en wij elkaar hebben verlaten, in ieder geval na Neustrelitz dat nog steeds de vroegere grandeur uit wil stralen. Tegen vier uur komen we aan op de natuurvriendencamping waar juist als onze tent staat een dertigtal jeugdige kanovaarders arriveert. Zo zijn we in ieder geval niet meer alleen, al moeten we ze er wel van weerhouden onze tent op te nemen in hun voetbalterrein.

Zaterdag 8 juli / Jabel / 57.27 – 14.2 / € 18,50

We zijn wat later weg dan gewoonlijk: het brood arriveerde ook later. Weer een mooie, wat glooiende tocht, dit keer met uitzicht omdat we niet voortdurend door bossen fietsen en van de zon kunnen genieten. In Ankershagen stoppen we uitgebreid voor museumbezoek: het Schliemann Museum. Niet dat we dit tevoren wisten, maar bij het inrijden van het dorp worden we door een tekstschildje attent gemaakt op het feit dat hij hier zijn jeugd heeft doorgebracht en hier al plannen maakte Troje op te graven.

Midden in het dorp staat een groot houten paard dat naar een aardig museum, het woonhuis uit zijn jeugdjaren, verwijst waar een kleine, informatieve tentoonstelling over zijn leven en werk, naast een Sonderausstellung over het Paard van Troje. Voor zijn geromantiseerde biografie, 565 bladzijden voor € 7,50 vind ik nog een laatste plaatsje in Loeki's tassen. Hierna golvend naar Waren (Müritz) en de camping waar houten poepdozen als reserve naast blinkend schoon, glanzend, modern sanitair staan opgesteld: vriendelijke mensen en wederom een stille camping.

Zondag 9 juli / Güstrow (Schabernack) / 70.87 – 14.1 / € 66,80

Een dag zonder figuurlijke hoogtepunten; letterlijk wel: meer en wat steiler befietsbaar dan gisteren. Vandaag is het landschap weer meer open en het blijft mooi, gelardeerd met kleine, goedverzorgde dorpjes zonder voorzieningen midden in nergens. Kort voor Krakow staat een 200 jaar oude beuk te sterven, een Naturdenkmal. Om boom en passanten te ontzien is de weg omgelegd. In Serrahn lunchen we gezellig waarna we onze weg vervolgen naar Gütrow.

Hier blijkt de camping niet meer dan een stelplaats voor campers en caravans en onze tent wordt hier niet geduld. We worden terugverwezen naar de jeugdherberg in Schabernack, waar we op de heenweg ook al langs kwamen. Ook hier geen kampeerplaats maar de kamer in het Familienhaus is erg comfortabel. En er zijn een uitstekende fietsenstalling en volledig ingerichte keuken aanwezig. Bij het Standhaus am Imselsee vergeet Loeki haar gloednieuwe rode petje na een prettig verblijf op het terras maar dat merken we pas een dag later.

Maandag 10 juli / Börgerende / 54.64 – 14.8 / € 23

In een uitgebreid ontbijt en een uitgebreid gesprek met een fietster die via een route van gereserveerde jeugdherbergovernachtingen op weg is vanuit Kopenhagen doen we krachten op voor de route rechtstreeks na Börgerende, een camping waar we in 2005 ook al eens waren. Vanaf Bad Doberan hopen we de route nog te herkennen maar dat valt tegen: lag de camping 12 jaar geleden nog eenzaam in de leegte, nu is de hele omgeving volgebouwd met huisjes en huizen. De camping zelf is ook aangepast, fiks gemoderniseerd maar we zetten de tent op dezelfde plaats

op als de vorige keer, dat herkennen we nog wel. Ondanks de dreigende voorspellingen blijft het droog tot we de tent gaan opzetten. We doen maar een was en brengen de rest van de middag en de avond door in het restaurant terwijl buiten een zondvloed losbarst; urenlang wordt het buiten niet droog. En we plannen alvast ons kindbezoekweekeinde in Hamburg.

Dinsdag 11 juli / Zierow / 69.03 – 13.2 / € 21

De route langs de kust hebben we de vorige keer l gefietst dus nu gaan we zo snel mogelijk het binnenland in, ook om de drukte bij Kühlungsborn te vermijden. Dan volgen 50 kilometer kleine dorpjes, waarbij we eerst in Neuburg boodschappen kunnen doen. Hier is ook een kerk met de meest primitieve fresco's die we tot nu toe zagen, maar wel heel veel. Omdat het dan al half 1 is nuttigen we onderweg oud brood in plaats van verse koeken nadat een flinke bui ons in regenjas en -broek heeft gejaagd. Later weer zon een warm, een afwisselend weertype wel de laatste dagen dat de paden vaak omtovert in poelen en modder. In Wismar herkennen we nog veel van ons vorig bezoek, onderweg is dat veel moeilijker: het kustgebied raakt steeds meer bebouwd, het lijkt zo nu en dan Cadzand wel (maar meestal met iets meer smaak). Hierna de tweede regenbui die stopt als we ons inboeken op de camping. De tentenweide staat grotendeels onder water, we vinden nog net een droog plekje. Als de tent staat krijgen we nog een bui maar daarna wordt het een avond waarop we zelfs buiten kunnen eten!

Woensdag 12 juli / Lübeck / 72.71 – 13.1 / € 19

Voor vandaag zijn de weersvoorspellingen: 100% kans op regen. Dat klopt. We vertrekken in volledige regenbekleding en houden die, behoudens een kleine uitspatting rond 11 uur, de hele dag aan. We volgen de Ostseefernradweg die we echt niet meer uit het geheugen van onze vorige tocht kunnen putten, slechts een enkel deel herkennen we, nog steeds geboied door de bomen die bijna tot op het strand groeien en de kliffen wat verderop. De Kolonnenwege zijn verdwenen, op een enkel stukje na dat nu een monumentenstatus heeft gekregen. In Travemünde besluiten we alvast maar een warme maaltijd tot ons te nemen, dan hebben we die alvast gehad, we hebben er geen idee van of en wanneer het droog zal worden. De halfverharde paden worden steeds slechter befietsbaar en we volgen een omleiding die bestaat uit vijfhonderd meter drijvende modder, volkomen onbegaanbaar, te glibberig om zelfs te voet te passeren. Zo bereiken we Lübeck pas in het spitsuur maar gelukkig zijn hier overal fietspaden die ons uiteindelijk naar de camping leiden waar de tentenweide laaggelegen is en we weer moeten zoeken naar een ietwat droog plekje om de tent op te zetten.

Donderdag 13 juli / Hamburg / 59 – 13.6

Vanmorgen een blij ontwaken: het is droog. Omdat we vandaag geen lang traject hebben zijn we laat weg waarbij we zoveel mogelijk paden langs doorgaande wegen volgen; het gaat er nu alleen maar om kilometers te maken om bij ons logeeradres te komen. Dat lukt en na Blumendorf komen we zelfs op een voormalige spoorbaan te fietsen en passeren hierbij de Findlingsgarten im Grabauer Forst: 30 verschillende keien in een overzicht van bijna alle steensoorten die in Scandinavie worden aangetroffen, vanzelfsprekend inclusief beschrijving.

Hoe dichter bij Hamburg hoe drukker de wegen en fietspaden; we zijn beslist niet meer alleen onderweg. Omdat we zo snel gaan hebben we ruim de tijd om te pauzeren in de zonnige Biergarten van de Alter Heidekrug. Ons einddoel komt snel naderbij maar de kwaliteit van de fietspaden neemt snel af en de talloze graffiti lelijker. Na nog wat inkopen, juist als we op de stoep van Katelijne een bier willen openen komt ze naar buiten. Het bezoek aan Hamburg kan beginnen.

Vrijdag 14 juli / Hamburg /

De ochtend al lezend doorgebracht en mijn kilometerteller vervangen, later met de Fähre naar de Museumshafen

en de alte Speicherstadt, bekend terrein met een bekende ober in een bekend Italiaans restaurant.

Zaterdag 15 juli / Hamburg /

In de loop van de ochtend naar het centrum dat door een triatlonparcours moeilijk toegankelijk is. Gelukkig kunnen we nog wel het Bucerius Kunst Forum in om een tentoonstelling met werk van Max Pechstein te bezien. Ik ben erg onder de indruk van zijn houtsneden en zijn kleurgebruik.

In het openbaar vervoer veel vrolijk geklede mensen op weg naar het Schlagerfestival in Sankt Pauli. Wij gaan daar niet heen: te ver lopen omdat er wat haltes van de S-Bahn wegens drukte zijn afgesloten en eindigen bij das Alte Mädchen waar bier en burgers de dag vervolmaken.

Zondag 16 juli / Hamburg / 59 – ?

De Hamburger Fischmarkt op zondagochtend is al urenlang bezig als wij daar toch ook bijtijds per fiets arriveren: heel groot, heel druk en heel veel vis(broodjes)verkopers. Daarnaast een ruim aanbod van standwerkers, zoals de Nederlandse plantenverkoper die een doos met kamerplanten blijft bijvullen, tot wanhoop van de koper die het geheel al lang niet meer kan dragen. Blankenese is onze volgende bestemming: de trappenwijk. Alle huizen zijn hier in een bocht van de Elbe tegen de helling opgebouwd waarbij iedereen een zicht op de rivier poogt te behouden.

De verbindingen tussen de wegen boven en beneden bestaan voornamelijk uit smalle steegjes en talloze trappetjes. We zijn dan bijna 30 kilometer van huis: Hamburg is redelijk uitgestrekt. De rest van de nu regenachtige dag in alle rust doorgebracht.

Maandag 17 juli / Hamburg /

Rust(ige) dag, wat door Hamburg slenteren en bij praten.

Dinsdag 18 juli / Bockhorst / 91.98 – 15.75 / € 16

Katelijne moet vandaag werken en zodoende zitten we om 8 uur al op de fiets, wat vroeger dan onze SVT (standaard vertrek tijd): onze terugtocht is echt begonnen. 35 Kilometer verder zijn we in Wedel bij de Schiffsbegrüssungsanlage waar we het drukke stadsverkeer achter ons laten. We hebben geluk: het veer gaat 1x per twee uur en wij zijn 20 minuten voor tijd aanwezig.

Na een overtocht van 25 minuten, met een boeiend uitzicht op de vele vuurtorentjes en de daken van de huizen die boven de dijken uitsteken, komen we in das Altes Land, een soort Noord-Duitse Betuwe. Na een broodje Backfisch en Krabben (waarbij de verkoopster zich verontschuldigt voor de prijs van de garnalen, maar ze worden zeldzaam). Na Stade fietsen we over een fietspad, parallel aan een grote weg: redelijk saai, ook omdat we voornamelijk maisvelden en giertanks passeren. De camping is groot, de mensen uiterst vriendelijk. We drinken een bier met andere Nederlandse fietsers die de Hanse fietsroute doen en laten ons de curryworst met uitstekende frietjes goed smaken, genietend van het fraaie weer.

Woensdag 19 juli / Bremen / 56.18 – 14.99 / € 28,50

De tocht zuidwaarts gaat verder: op weg naar Bremen fietsen we de hele dag door een veeteeltgebied: veel mais en wat graan dat juist wordt geoogst. Hier en daar ook zonnebloemen, meestal als een rand rond een maisveld, een enkele keer een volledige akker. Kort voor Ostereistedt is het nog zeven kilometer naar het dorp Zeven, kort erna stoppen we bij een minidorp in een bosje: beschilderde stenen vormen huisjes, vogels, dorpjes en kabouters. iets dat mij als kabouterverzamelaar erg blij maakt.

De camping, waar we zeer tijdig aankomen, ligt buiten Bremen. Het is de duurste kampeerstek van de hele vakantie, waar de Wifi apart zou moeten worden afgerekend en waar het gras op de tentenweide even hoog is als de muurtjes van mijn binnentent. Het is intussen drukkend warm en daarom brengen we de rest van de middag door in de schaduw van een grote parasol op een aanpalend terras; we hebben geen zin om nog eens naar Bremen te fietsen. Om de kosten van de overnachting enigszins te compenseren douchen we beiden uitgebreid en lekker warm zodat we schoon onze slaapzakken induiken.

Donderdag 20 juli / Eitzendorf / 53.51 – 15.72 / € 20

Ondanks de heftige buien van de afgelopen nacht kunnen we een redelijk droge tent inpakken. Als ik bij de receptie opmerk dat het gras wel eens gemaaid zou kunnen worden wordt als excuus de drukte gebruikt. Wat ik betwijfel: er stonden drie tentjes en het gras is al minstens een maand niet gekort.

Eenmaal Bremen achter ons gelaten begint het te regenen, jassen aan dus. Het eerste stuk van de trip gaat over aangename dijkjes maar al snel belanden we op kilometers lang rechtdoorgaande, saaie wegen, soms op fietspaden langs een doorgaande drukke weg.

Niet helemaal wat ik me ervan had voorgesteld. Loeki heeft last van haar spieren en daarom stoppen we om half twee in Eitzendorf, Campingplatz Am See, aan een voormalige Weserarm. We hebben geluk: naast het feit dat dit een aardige camping is (beter dan de buren wordt ons toegefluisterd) kan een klein winkeltje hier onze volledig uitgeputte voorraden aanvullen en wordt de kokkin nog even teruggeroepen om ons van een maaltijd te voorzien. En vanmiddag hebben we dezelfde zon als gisteren.

Vrijdag 21 juli / Stolzenau / 73.13 – 16.4 / € 15

De tent is nog niet droog, dus hebben we alle tijd om op verse broodjes te wachten. Waarna een route volgt die we mooier vinden dan die van gisteren: we passeren meer dorpjes, de wegen zijn niet altijd meer kaarsrecht rechtdoor en de zon schijnt. De boerderijen die we passeren zijn erg groot, met grote schuren en uitgestrekte landerijen, minder mais, meer graan. In Hoya zoeken we een fietsenmaker waar ik mijn gebroken zadel kan vervangen, maar deze opent zijn winkel pas om 16:30 en de VVV verwijst ons naar een bouwmarkt waar alleen gelzadels te koop zijn.

Wat later blijkt in Nienburg een fietsenwinkel recht tegenover de Tourist info me aan een vervangend zadel te kunnen helpen: een derde van de prijs van mijn oorspronkelijke zetel voor een bijna identiek exemplaar van een ander merk. Dat geeft ons de rust kalm door te rijden naar Stolzenau waar wij de eerst arriverende kampeerders zijn; latere arrivals groeperen zich keurig om ons heen.

Zaterdag 22 juli / Vlotho- Borlefzen / 68.76 – 16.09

Nadat we net voor de regen begint onze tent hebben ingepakt ontbijten we aan een overdekte buitentafel, hierna blijven de regenpakken tot half 12 aan. Niet zo erg: ook vandaag genieten we weer van het uitzicht, en tijdlang rijden we direct langs de Weser, de route wordt elke dag mooier lijkt het.
In Gernheim stoppen we bij de Glashütte; een combinatie van museum, tentoonstellingsruimte en glasblazersopleiding waar juist vier Nederlanders glas leren blazen in de glasoven, ondergebracht in iets wat het meest lijkt op een tipi-tent voor reuzen. We fietsen door Petershagen en Minden, waar het drukke verkeer het fietsen tijdelijk onaangenaam maakt en doen boodschappen in Bad Oeynhausen nadat we bij Porta Westfalica even zijn gestopt om te kijken naar de restauratie van het (ietwat megalomane?) Kaiser Wilhelm Denkmal met 4 grote bouwkranen bovenop de heuvel. 's Avonds op de camping denken we, voordat we een keuze maken uit de 7 verschillende schnitzels, nog even terug aan de skatester die ons kilometerslang omcirkelde met haar razen, schelden en tieren op haar begeleiders; ze was het ergens niet met ze over eens kregen we de indruk. Waarna we rustig de nacht inglijden.

Zondag 23 juli / Bodenwerder / 78.80 – 16.52

Ook vandaag volgen we het dal van de Weser met regelmatig aardige

plaatsjes en links en rechts heuvels die vanuit heet Noorden glooiend oplopen en dan plots ophouden. De halfverharde paden zijn moeilijk te berijden: op horizontale stukken zijn ze erg modderig door de dagelijkse regenbuien, op de hellingen is de verharding naar beneden gespoeld en vormt daar losse hoopjes zand. Het lijkt er sterk op dat dit soort paden, zeker als ze ook worden bereden door landbouwwerktuigen, over een paar jaar niet meer voor fietsers berijdbaar zullen zijn. Dat geldt ook voor de binnenwegen, even breed als de passerende voertuigen, waarvan de zijkanten volkomen kapot worden gereden en slecht of niet gerepareerd.

In Fischbeck bezichtigen we het stift, een vrouwenconvent: een mooi complex met abdij, kerk en landerijen. Ook de rest van de plaats is aardig, zeker als een passant spontaan nog wat toeristische informatie geeft. Bodenwerder herdenkt de hier geboren baron Von Münchhausen in gestilerde vorm en in Hamelen herkennen we niet veel meer van ons eerdere bezoek, toen we zo'n 10 jaar geleden hier kampeerden op de terugtocht van de Hanze fietsroute. De camping “An der Himmelpfort” ligt direct aan de rivier in het dal waardoor de zon al vroeg weg is. Vanaf onze rustige, ruime plaats kijken we over het water naar een drukke weg aan de overzijde.

Maandag 24 juli / Bad Kalshagen / 68.4 – 15.0

Regen, regen, regen, de hele dag door. Vroeg op weg, de route is goed, asfalt en rugwind en mooi, mooier dan gisteren, al zorgt de regen er voor dat het uitzicht minder is dan we wensen: de Weser Radroute, eenmaal Bremen verlaten, lijkt een aan te bevelen route. In Höxter, wat een bezoek waard zou moeten zijn, lunchen we met de slechtste pizza sinds jaren. We hebben in deze nattigheid niet de moed door de stad te lopen en willen zo snel mogelijk op de volgende camping onze tent opzetten. Kort voor we daar zijn gaan we met een echte gierpont, waarop onze fietsen net passen, naar de overzijde; de veerman zegt dat er nog meer regen op komst is en dat het peil van de rivier zal stijgen.

Op de mooie, goed geoutilleerde camping krijgen we een plaats toegewezen direct aan het water, met uitzicht op de stad. Ik zie daar wel wat problemen opdoemen maar mij wordt gegarandeerd dat er geen problemen zijn of zullen komen met de waterhoogte: tot gisteren konden de rondvaartboten niet varen wegens een te lage waterstand.

Als we na het avondmaal weer terugkeren bij de tent arriveert naast ons een ligfietser die werkelijk geen droge draad meer aan het lijf heeft, wat samen schijnt te gaan met de fietshouding. Hij heeft weinig kans iets te drogen: het blijft hevig doorregenen.

Dinsdag 25 juli / Bad Kalshagen /- – -

Het water komt nog steeds met bakken uit de hemelen we besluiten niet verder te trekken. We ontbijten overdekt aan een van de riante tafels en komen verder de tent niet meer uit tot we in Bad Kalshagen gaan eten. Als we tegen half 10 terugkomen zien we dat onze tent de enige is die nog langs de oever staat. We moeten onze tent snel verplaatsen: het water in de rivier stijgt met 10 cm per uur. Tien minuten later staan we elders, de camping wordt een stuk kleiner en voller. Als ik 's nachts nog even ga kijken is ons plekje inderdaad een onderdeel van de Weser geworden.

Woensdag 26 juli / Borchen – Barhausen / 110.98 – 13.90 / € 69

Rond zes uur in de ochtend staat het water redelijk nabij de tent zodat we om half acht al op de fiets zitten. Helaas rijden we eerst de verkeerde kant op wat ons tien kilometer extra op de teller brengt. Eenmaal op de goede weg is dat een oude spoorbaan, horizontaal en redelijk befietsbaar, behoudens een enkele boom die uit de modderige helling is losgeraakt en dwars over de weg is gevallen. We banen ons een weg door takken weg te breken en stuiten verderop op kantonniers die juist voor we aankomen nog een boom hebben verwijderd. Ze waarschuwen ons dat verschillende wegen verderop onder water staan en niet passeerbaar zijn; het water staat overal in ieder geval tot aan de rand van de weg.

En inderdaad komt het water even later tot aan de naven van onze fietsen. In Warburg lunchen we met goulash bij de slager. Ons wordt hier de weg naar Paderborn geschetst, die gelukkig samenvalt met de route op mijn GPS. Wat betekent dat we, om autoluw te kunnen fietsen, we 7 kilometer omhooggaande wegen volgen. En vervolgens weer naar beneden, door het Teutoburger Wald langs het goed gevulde Hochwasserrückhaltebecken Ebbinghausen naar ons Road Hotel waar ik 's ochtends al een kamer reserveerde om onze natte eigendommen te kunnen drogen. Het hotel is volledig ingericht in Amerikaanse sfeer, inclusief een Diner room met auto's en motoren en elektronische incheck. We slapen prima na de afgelopen ietwat onrustige nachten.

Donderdag 27 juli / Lippstatt / 42.44 – 14.48 / € 16,50

Na het ontbijt de fietsen weer uit de stalling, de Carrera raceautostand, gehaald waar ze warm en droog mochten overnachten. In Paderborn is een grote kermis waar we dwars doorheen moeten en bezichtigen we Schloss Neuhaus en de bijbehorende tuinen. Niet ongezellig maar het haalt wel het zicht op de stad weg. De tocht van vandaag stuurt ons voortdurend over bruggetjes om aan de ander zijde van het water onze rit voort te zetten, heen en weer vanaf Paderborn. Vandaag een korte rit, we willen een was doen want alle kleding is door het vocht minder fris, bedompt gaan ruiken. Bovendien wil ik onze remblokjes vervangen en daarvoor moeten de wielen uit de fiets. Als we aankomen, de zon begint wat door te breken, genieten de beheerders van de camping van een heel uitgebreide middagrust.

We schatten in waar de tentenweide zou moeten zijn en zetten onze tent op onder afkeurend gemompel van onze latere buren die van mening zijn dat we moeten wachten op goedkeuring. Tijdens de uitgebreide lunch kijken we naar de overal rond krioelende kinderen op fietsjes en trapskelters waarvan er hier veel voorradig zijn. Als we klaar zijn met de wasmachine is de deur van de droogtrommel defect en deze zal pas morgen worden gerepareerd. Ik improviseer een meterslange waslijn en we krijgen een wasrek aangeboden. De zon houdt zich schuil maar tegen de avond is alles droog.

Vrijdag 28 juli / Vell / 46.81 – 14.84 / € 11,50

Een rustige dag, de route vervolgend. Eigenlijk een dag zonder bijzonderheden, de straffe tegenwind daargelaten. Vroeg stoppen we in Vell, de volgende camping ligt op een iets te grote afstand en zo zijn we weer terug op de camping waar we enkele jaren geleden stonden met de Rode Jasjes als keerpunt in de Route der Industrikultur, kort voor Hamme.

Een grote camping, erg direct aan de A2. We doen relaxed, lezen wat en drinken een bier in het restaurant. Als ik hier een plaats wil reserveren voor 's avonds zou er geen plaats beschikbaar zijn. Vervelend omdat we vandaag geen winkels zijn tegengekomen en de campingwinkel uitsluitend bier, slechte wijnen en chips verkoopt. Gelukkig valt het allemaal mee en krijgen we een reuzenportie vlees voorgeschoteld.

Zaterdag 29 juli / Datteln / 67,50 – 14.94 / € 26

Na de grote rode bloemenolifant in Hamm leidt het eerste deel van onze route ons langs drie verschillende kastelen, opklimmend in grootte, waarbij het laatste zo groot is dat het niet meer op mijn camera past. Daarvoor moeten we wel eerst met een kettingpontje de Lippe over, waarbij de verzonken natte schakelkabels met de blote hand moeten worden voortgetrokken, een redelijk zwaar karwei.

De stevige tegenwind wordt regelmatig afgeschermd door bomen en bosschages langs de weg. Eenmaal bij Werne de Lippe en Datteln-Hamm kanaal verlatend verandert het landschap en maken stroompjes en plassen plaats voor graslanden. Jammer, het was best wel mooi daar. In de dorpjes waar we doorheen fietsen worden de huizen ook steeds saaier; het lijkt erop alsof er een blok stenen wordt neergezet waar later ramen en deuren in worden gezaagd. Na nog een kasteel in Cappenberg gaan we op zoek naar een camping. De eerste die we bezoeken accepteert alleen campers, op de volgende betalen we € 26 voor een camperplaats, op een verouderde camping met zeer magere Wifi en zonder tafels voor trekkers, iets wat we niet meer zijn gewend. Na een bier in het restaurant brengen we de rest van de dag lezend door.

Zondag 30 juni / Wesel / 72.93 – 15.48 / € 11

We gaan nu echt huiswaarts en volgen daarbij zoveel mogelijk de Lippe en het kanaal. In Haltern is de grote Sint Sixtuskerk niet toegankelijk zodat we na de koffie weer zo snel mogelijk verder gaan. De laatste kilometers zijn weer zwaar door een hele straffe tegenwind en we zijn ondanks het mooie landschap waar we doorheen komen blij als we na nog een stop in het lieflijke Krudenburg onze camping naderen: Grav Insel, de grootste camping waar we ooit waren, met een eigen winkelcentrum, dierentuin en kerk, meer dan 2600 Dauercamper en ruim 20 kilometer bestrating. De tentenweide ligt hier gelukkig bij de ingang en we vinden ruim plaats.

Bijzonder is wel dat hier het grootse deel van het sanitair en de doucheruimtes van 22.00 tot 8.00 uur gesloten zijn, wat waarschijnlijk samenhangt met de aanwezigheid van een centraal gepositioneerde bewaking hier.

Maandag 31 juli / Persingen / 88.18 – 16.50 / € 16

Gelukkig mogen wij als fietsende trekkers, bij wijze van uitzondering, een half uur voor opening gebruik maken van de douches en na een ontbijt met verse, warme broodjes stappen we weer op onze fietsen. We volgen de Rijn waarbij we in Rees stoppen om lokale kunst, kunststoffen figuren die overal zijn geplaatst, bezien. Geinig. Na Emmerich rijden we over bekende paden, bij Millingen steken we over, gelukkig is het hier nu niet zo druk dat we een pontbeurt moeten overslaan. We genieten van het uitzicht vanaf de hoge dijk en merken dat bij Kekerdom de natuurbeschermers hebben toegeslagen: het oude fietspad na de theetuin loopt nu dood in een waterplas.

Maar de camping in Persingen bestaat nog, de kranige beheerder geeft niet op. 's Avonds het vaste ritueel: we begeven ons naar Nijmegen en brengen de avond door in de Blaauwe Hand. Als we terugkeren naar de tent gaat juist een bloedrode zon onder boven de Waalburg, erg mooi, een fraai einde.

Dinsdag 1 augustus / thuis / 57.10 – 16.31

De laatste dag, de laatste tradities: recht naar huis. We controleren het, weer verzakte, ouderlijk graf, eten een uitsmijter bij La Colline, in Oss waar het overigens erg druk is (ik had er niet aan gedacht dat Dinsdag marktdag is hier), nog even een laatste spurt en dan kunnen thuis alle ramen en deuren weer open, tassen leeggeruimd en fietsen rust gegund. We zijn niet meer gewend aan binnen zijn.

Rondje langs Europese rivieren (II) Vanuit Wenen langs Praag en Spree naar Berlijn

6 juni / Hollabrun / € 68 / 78.82 – 15.7

We zijn al vroeg wakker zodat we om half negen vanuit een schoon appartement aan het volgende traject van onze tocht kunnen beginnen. Het is even wennen: we fietsen nu geen vooraf uitgezochte route maar volgen de aanwijzingen van mijn GPS, mede aan de hand van een kaart met grote schaal. Bij het buitenfietsen van Wenen passeren we, nadat we eerst een zending met oude kaarten, routeboekjes, memorabilia en kabouters naar huis hebben gestuurd, de Hundertwasser energiecentrale die we al twee dagen aan de horizon hebben zien liggen. Die ligt, duidelijk een echte Hundertwasser, in een aardige historische wijk, wat ons weer duidelijk maakt dat je in een paar dagen niet een ganse wereldstad kunt doorgronden. De eerste helft van onze dagtocht fietsen we over vrijliggende fietspaden langs water, eerst langs het Donau-kanaal, later langs de Donau zelf. Nu is het hier redelijk rustig maar het lijkt hier in het hoogseizoen druk te kunnen worden: de Donau Radweg is nogal gewild als fietsroute. Bij Tulln nemen we node afscheid van de rivier en gaan noordwaarts. Het landschap verandert onmiddellijk, wordt weidser. De stille landwegen zijn wel heel mooi om over te fietsen, zelfs bij de 29 º C van vandaag waar we lat van hebben, we zijn deze temperaturen duidelijk niet gewend. We weten weer waarom we graag in noordelijke regio's fietsen. In onze stopplaats Hollabrun is geen camping zodat we overnachten bij een grote manege. We eten een prima pizza in het niet zo florissante centrum, veel winkels en huizen staan leeg en/of zijn beschadigd.

We fietsen net iets te laat terug naar onze kamer: het begint heel stevig te regenen. Hetgeen ons wel een weldaad lijkt voor de totaal verdroogde akkers de we onderweg zagen.

7 juni / Znojmo / € 12 / 55.98 – 12.3

Heel snel na ons vertrek wordt duidelijk dat de voordrager van Loeki een bout is kwijtgeraakt. De fietsenmaker is gesloten maar een passant verwijst ons naar de bouwmarkt direct om de hoek. De temperatuur is na de regenbui veel beter dan gisteren maar heeft nu plaats gemaakt voor een stevige tegenwind. Terwijl we even pauzeren ontmoeten we Franz, Harold en Eric die ons bij een glas cola uitleggen welke weg we beslist niet moeten nemen om in Znojmo te komen. We rijden verder en stoppen direct voor de Tsjechische grens bij de Heilige Stenen die energie zouden moeten afgeven . Vanaf hier hebben we een prachtig uitzicht over de talloze wijngaarden waarvan we zojuist onderweg reeksen opslagplaatsen en -plaatsjes hebben gezien. De energievoorziening zullen we nodig hebben, we zijn precies op het afgeraden pad terecht gekomen. Het negatieve advies was juist: we dalen over een uiterst slecht, min of meer verhard pad naar de rivier de Dye waar we via een niet zo stabiele, uiterst smalle brug oversteken. Even hebben we geluk, juist als we zijn overgestoken arriveert een grote groep fietsers die heel langzaam en voorzichtig naar de overzijde gaan, een langdurig proces. Dan volgt een steile helling met grote losse stenen waar we zelfs te voet amper omhoog komen. Gelukkig is er aan het einde van dat pad een kleine hut waar een man wijn per glas verkoopt. Hij spreekt alleen Tsjechisch, wij geen woord.

Hij accepteert uitsluitend Tsjechische kronen maar bezwijkt uiteindelijk voor een wat hoger bod in euro's. Hierna nog wat kilometers die we voornamelijk lopend afleggen. Een uiterst zware dag derhalve en als we in Znojmo, wat ons een aantrekkelijke stad lijkt, stoppen bij een geldautomaat besluiten we hier twee nachten te blijven. De camping is ook een activiteitencentrum waar zo'n 50 kinderen logeren en we moeten onze tent opzetten aan de rand van een speelveld waar diverse balspelen worden gehouden. Geen gelukkige combinatie, zeker niet met het volume dat deze jongeren produceren. Misschien morgen toch maar verder.

8 juni / Znojmo / € 12 / –

In de loop van de ochtend vertrekken de kids waarop wij besluiten te blijven, iets waarvan we geen spijt krijgen. Allereerst verkennen we de route die we morgen omhoog moeten fietsen vanuit het dal waarin de camping ligt waarna we op een autovrij plein in het centrum in de zon passanten bekijken. De vele kerken zijn ook de moeite waard en op aanraden van de VVV brengen we een bezoek aan de burcht die we vanaf de camping kunnen zien liggen. De rondleiding is niet zo bijzonder (in het Tsjechisch en wij krijgen zoals vaker een print met Engelse tekst) maar het uitzicht vanaf het terras is prachtig: onder ons de Dye en aan de overzijde zover we kijken kunnen (kilometers ver weg) heuvels en dalen onder een stralende zon.

De heuvel direct tegenover ons is volledig bedekt met datcha's, nog een herinnering aan het communistisch tijdperk. Na de lunch in een vegetarisch restaurant zijn we precies op tijd voor een rondleiding, gehuld in helm, beschermende jas en laarzen, van ruim 2 kilometer door de tunnels onder het stadscentrum, een van de grootste ondergrondse complexen van Tsjechië.
De gids vraagt wel tevoren even naar onze conditie om te bepalen hoe diep hij zal gaan (we zijn ouder dan zijn gemiddelde gasten vertelt de kaartverkoper), maar onze fietservaringen stellen hem gerust. Na bier en burger terug naar de nu rustige camping waar we terugzien op een alleszins bevredigende dag op een niet-geplande locatie.

9 juni / Vranov / € 20 / 28.44 – 12.2

Znojmo camping laten we achter aan de zorgen van een aantal dames en een heer die gisteravond niet in de gaten hadden dat hard praten na elf uur 's avonds niet echt aardig is voor andere kampeerders. Al snel passeren we een wijkje met een soort vrij grote datcha's. Waarschijnlijk in ieder geval eertijds met een zekere status want zodra we hier voorbij zijn vervalt de weg tot een erbarmelijke staat: losse stenen, hier en daar ooit met wat asfalt aan elkaar geplakt. Gelukkig zijn we snel bij een grote molen waar een uiterst lekkere limonade wordt geserveerd. Fietsend door een heuvelend, mooi landschap met grote akkers met tarwe, rogge, koolzaad, erwtjes en papavers zijn we al vroeg op de camping, gelegen aan een stuwmeer. Deze is van alle gemakken voorzien, al zijn we duidelijk nog niet in het toeristenseizoen aangeland: het merendeel van de voorzieningen zoals winkels is nog gesloten.

Gelukkig zijn sommige restaurants en de palačinky-tent wel geopend zodat we de middag in een aangename rust op een terras kunnen doorbrengen. Wel het tweede terras: op het eerste vinden de gasten het prettig een eigen muziekdoos vol open te draaien. Als het echt donker wordt vragen we onze buren hun radio uit te zetten (het blijft een raadsel waarom mensen op een lege camping hun haringen bijna in jouw tent slaan) maar daarna blijkt de camping ook een vakantiepark waar groepen jongeren hun weekeinde doorbrengen. Rond half drie voegt zich nog een gitaar bij het gezelschap en we zijn erg blij als rond half vijf een regenbui al die gasten naar binnen jaagt.

10 juni Lothka / € 20 / 56.65 – 11.9

De tent is nog nat van de regen als we rond half negen vertrekken voor wat een vermoeiende dag zal worden: de hele dag een stevige tegenwind over een weg die voortdurend omhoog gaat (gaat hij omlaag dan moeten we bij-trappen om vooruit te komen), rivierdal in, rivierdal uit, steeds iets hoger dan de keer daarvoor. Het schiet niet op; zie ons lage daggemiddelde.

De laatste hellingmeters naar de camping zijn best taai. Heftig, maar wel mooi: weer grote akkers, bossen, bomen en met bomen omzoomde wegen vormen ons decor en omdat we voortdurend over de heuveltoppen worden gestuurd hebben we telkens weer een mooi uitzicht over de omgeving: 3D-kijkdozen op ware grootte. Tegen het einde van de dag worden de akkers kleinschaliger en nemen de bosschages toe. De familiecamping bevindt zich achter een pension en lijkt erg aardig. Alle voorzieningen zijn aanwezig, inclusief een overdekte eetruimte en een ontbijtservice.

11 juni / Lohtka / € 20 / 14.62 – 13.6

Een bezoek aan Telc staat al even op het lijstje en vandaag fietsen we daar heen: het is een werelderfgoed en we zijn benieuwd. Onderweg valt me op dat we voor de eerste keer in weken vee in de wei zien lopen.
De faam van Telc is groter dan de stad zelf: klein maar fijn. Een erg mooi plein met weinig auto's met mooie, fleurige, Italiaans aandoende, huizen rondom met een doorlopende gaanderij onder in de hele gevelwand aan weerszijde van het plein. De veelgeprezen kerken zijn helaas gesloten maar het kasteel is vandaag veranderd in een soort alternatieve, biologische markt met een groot aanbod van activiteiten voor kinderen en volwassenen en er is een tentoonstelling over een Tsjechisch verfilmd sprookje. We wandelen daarna door het park en de stad waarbij we worden aangesproken door iemand die voor zijn huis toeristen aan het bekijken is. Op zijn aanbeveling lunchen we op een kleine binnenplaats waar we de enige niet-Tsjechen zijn en waar het aanzienlijk rustiger is dan op  de drukke terrassen op het centrale plein.

Als we terug fietsen naar de camping maken we onderweg nog wat foto's van het bloeiende landschap en brengen daarna de rest van de middag door in het gezelschap van een enorme 2-literfles bier. We boeken alvast een  overnachting voor morgen, campings zijn schaars in deze regio, maar tevoren word ik bij een wandelingetje rond de camping nog door een loslopende gans gebeten die zijn poel verdedigt. De eigenaar zegt dat hij dat anders nooit doet …

12 juni / Jindrichuv Hradec / € 78 / 38.68 – 12.2

We zijn wat later weg omdat we voor ons vertrek nog in gesprek raken met mensen uit Gent, toch wel een plaats die ons hart heeft gestolen.

Bijna direct leidt onze weg steil omhoog, wel heel mooi overigens, wat het leed wat verzacht (we fietsen ons liever eerst een beetje warm). Helaas verandert de weg in een pad voor bosbouwmachines om even later helemaal te veranderen in een grasland met sporen die aantonen dat hier wel eens ooit iemand heeft gereden. De diepe sporen zorgen ervoor dat we ruim een kilometer onze fietsen mogen duwen. Steeds verder omhoog zoeken we in een afwisselend en kleinschalig landschap onze route. In Strmilov krijgen we beiden een bekeuring omdat we niet stil hebben gestaan bij een stop-bord. Een vriendelijke, vrolijke ontmoeting met drie agenten die ons al direct duidelijk maken het laagst mogelijke tarief te zullen vragen, 100 Kc, omgerekend € 7.

Ze maken het zich niet gemakkelijk: ik heb vier voornamen en de officiële spelling van onze woonplaats heeft al meerdere scribenten tot wanhoop gebracht. Om 13:30 zijn we in Jindrichuv Hradec waar we onze tijd vullen tot 16:00 uur alvorens we ons pension kunnen betreden. JH is geen bijzondere plaats maar ook niet onaardig. Volgens een aanduiding in de weg overschrijden we hier de vijftiende breedtegraad maar helaas is de locatie waar we ons diploma mogen ophalen nu niet geopend. Dum Avalon is een prima verblijfplaats: een hele grote kamer met keuken, uitzicht op het meer, een roeiboot voor de liefhebbers en een tuin met prieel waar we de de avondmaaltijd in alle rust tot ons kunnen nemen.

13 juni / Tabor / / 47.81 – 13.7

Vandaag een redelijk standaard fietsdag, waarbij de hoogtepunten letterlijk hoogtepunten zijn en vergezichten echt vergezichten: kilometers weg.
 Aan het einde van de tocht is te merken dat we in een meer stedelijke omgeving komen. We benaderen Tabor via een drukke weg, de omweg via de W32/W11 fietsroutes leek ons niet de moeite waard. Om die te ontlopen duiken we even een rivierdal in maar na 1 kilometer moeten we weer omhoog om bij de camping te geraken. Hier zijn we de enige kampeerders, ook de hutten zijn leeg. Gelukkig is er wel een terras met vriendelijke bediening, de campingbazin zelf. Al moet die wel zo nu en dan weg omdat er elders (iets verderop is nog een plaats met vaste gasten) iets te doen is.

We krijgen de sleutels van de doucheruimtes en even later, als ik haar het restant van onze tortellini aanbiedt, ook de inmiddels gevonden sleutels van de toiletruimtes zodat we hier ook na 22 uur nog gebruik van kunnen maken: overdag zijn ze geopend voor de gasten van het terras en de speeltuin. De rust is hier totaal; het enige geluid komt van vogels, een paar fietsers die alle bloesem van de vlierbessen plukken en, heel in de verte, van treinen. Het sanitair lijkt nog uit vervlogen tijden te stammen maar is heel en kraakhelder; in ieder geval voor ons een uitstekende plek waar we ook nog kunnen lezen dat we over een paar dagen Loeki's delaminerende slaapmat in Praag kunnen omruilen. Prima service van Thermarest.

14 juni / Benesov / € 40 / 51.08 – 11.9

 Het voortdurend klimmen en dalen heeft een vermoeiende invloed en dat blijkt ook uit ons daggemiddelde; niet alle hellingen worden vandaag in volle vreugde beklommen. We fietsen vandaag recht naar het Noorden. Met veel moeite en zweetdruppels doen we ons uiterste best het alternatief, een snelweg, te vermijden. Het uitzicht blijft dan wel schitterend, zeker als in de loop van de dag de zon goed doorbreekt, de lucht helder wordt en we blij zijn zo nu en dan door een stukje bos te rijden. Eenmaal in Benesov aangekomen blijkt Hotel Posta zo groot en vermomd dat we het eerst niet kunnen vinden, zelfs als we er recht tegenover staan. Binnen lijkt de tijd 50 jaar te hebben stilgestaan: geen lift, vloerbedekking die al een paar jaar aan vernieuwing toe is, een bed op blokken omdat een poot is afgebroken, het trapportaal in gebruik als rookruimte en personeel dat uitsluitend Tsjechisch spreekt (blij met Google translate dus).

Maar de fietsen mogen in de voormalige eetzaal overnachten. Het centrum van Benesov past zich aan deze sfeer aan. Maar we zijn niet ontevreden: als we een bier drinken op een terras begrijpt de eigenaar wat we bedoelen als we om een hartig hapje bij de borrel vragen (een fiks bord met stapels kaas, worst en pickles) we zijn, voorafgaand aan onze uitstekende maaltijd, in een half uur klaar met het bekijken van alle bezienswaardigheden zonder het gevoel te kunnen hebben iets te hebben gemist.

15 juni / Praag / € 19 / 52.95 – 12.6

Na het ontbijt, uitgeserveerd in een aanpalend “restaurant” en het naar beneden sjouwen van onze tassen eindelijk op weg. Ik was al een tijdje wakker: om vijf uur drong een heftige geur van gekookte kool onze kamer binnen en bleef daar hangen.

Even na het verlaten van Benesov fietsen we door een werkelijk prachtig dal van de Kamenicky Potok, een kleine rivier die we helaas in Kamenice moeten verlaten. Dan wordt de route minder aangenaam: we fietsen onder een brandende zon langs een drukke weg. Het is gedaan met de rust. Als we Praag in zicht hebben krijgen we, na eerst een snelweg-circus te zijn gepasseerd,  krijgen we onze eerste file in maanden, gelukkig op een aangenaam fietspad ernaast. Dat verandert helaas: steile hellingen waar we soms te voet tegenop gaan, slechte wegen, veel en druk verkeer en heel veel toeterende automobilisten zonder enig geduld. Precair wordt het als we op een oprit van een snelweg terecht komen waar we bijna niet terug kunnen. Misschien zijn we te veel gewend geraakt aan de rust en kalmte van alle rustieke wegen van de afgelopen weken maar onze eerste indruk van Praag:een bijzonder onaangename stad om te fietsen; de straten zijn vaak ook te smal voor een combinatie van auto's en fietsers, laat staan voor fietsers die hun weg zoeken.

We zijn dan ook blij als we eindelijk de camping aan de andere zijde van Praag hebben gevonden. De plaatsen zijn hier miniem, maar koud bier en verse broodjes zijn verkrijgbaar, in het weekeinde zijn naast de camping de wereldkampioenschappen kano-slalom en we hebben een prima uitzicht op een hondentrainingsveld. We zijn benieuwd. 

16 juni / Praag / € 19 / –

Taak van de dag: het omruilen van Loeki's slaapmatje. Op de camping zijn 30-minuten-kaartjes voor de tram, die 500 meter van de camping stopt, verkrijgbaar.
We stappen uit in het centrum en kopen daar een drie-dagen-kaart, ook omdat de winkel waar het omruilen van de mat plaats moet vinden niet echt nabij is. Dat omruilen gaat iets minder eenvoudig dan ik had verwacht maar uiteindelijk blijkt de opgeroepen cheffin van de situatie op de hoogte en met een gloednieuwe mat duiken we Praag in. Wat een drukte, dat zijn we echt niet meer gewend. Na een vegetarische lunch doorkruisen we op een vrij willekeurige manier de stad en kijken wat zich aanbiedt. 's Avonds terug op de camping eten we het broodje dat we eerder voor onze lunch aanschaften en gaan in de zon zitten om de drukte van ons af te laten glijden. De speaker van de kanowedstrijden stopt om 6 uur en dan wordt de camping rustig. We duiken tijdig het bed in op een dag waarop we met name het openbaar vervoer in Praag zijn gaan waarderen.

17 juni / Praag / € 19 / –

Bedoeld voor vandaag was een bezoek aan de Praagse burcht maar de rij voor de toegangscontrole is zo lang dat we dat uitstellen tot na het weekeinde. Maar voordat we daar zijn bezoeken we eerst de Sint Nikolaas; het fameuze plafond is niet zichtbaar vanwege restauratiewerkzaamheden maar dat merken we pas zien nadat we entree hebben betaald. Ook de rest van de dag brengen we door in de Matla Strang, de oude wijk rond de burcht waar we als echte toeristen voor een schandalige prijs een vreselijke lunch genieten. Het leed wordt verzacht door een bezoek aan het Sternbergpaleis, een museum met onder meer veel (Zuid)Nederlands werk en de enige Rembrandt in Tsjechië. Daarna het Strahovsky klooster, vanaf welk terras we een prachtig uitzicht hebben over het lager gelegen deel van Praag en het eigen bier proeven. Verbazingwekkend is het aantal madonna's in het Loretoklooster, waar kaarten hangen van alle Maria-bedevaartplaatsen in Europa, inclusief Zichem, maar zonder 's-Hertogenbosch. Wat ons wel teleurstelt.

Ook erg mooi is Strahov bibliotheek met twee zalen vol plafondschilderingen. Helaas kunnen we slechts een zaal betreden; in de andere mogen we slechts een blik werpen vanuit de deuropening. Om terug te keren naar onze tent moeten we weer de Karlsbrug over, wat dit keer bijna letterlijk een worsteling is: de hele brug is één compacte mensenmassa. Weer bij de tent willen we nog wat eten in de eettenten bij de kanowedstrijden maar het feest is al afgelopen: ons resten nog slechts de twee laatste worstjes.

18 juni / Praag / € 19 / –

Vanmorgen een free tour rondleiding door de oude en de nieuwe stad en de voormalige joodse wijk. De Amerikaanse gids (we hebben wel eens betere rondleidingen gehad) ging uitgebreid in op de geschiedenis van de stad, wat in ieder geval een samenhangend overzicht opleverde. Het onderscheid tussen de verschillende wijken is groot. De voormalige joodse wijk is afgebroken, op de synagoge en het kerkhof na en is nu het duurste deel van Praag, een deel waar alle exclusieve winkelketens wel een stulpje hebben. Daarna naar het DOX, het Praags museum voor moderne kunst. Behalve een redelijk informatieve tentoonstelling over de invloed van Big Data (al vond ik indertijd een tentoonstelling over hetzelfde onderwerp in het MOTI in Breda beter) maken de meeste tentoonstellingen niet zo'n indruk op ons. Het meest moderne is het pand zelf, zodanig gecompliceerd geconstrueerd dat een enkel personeelslid toegeeft zelf zonder plattegrond ook wel eens te verdwalen. Het aardigst vinden we het nieuwe auditorium, een houten zeppelin van 45 meter boven op het gebouw. Daarna terug naar het centrum waar we bij Krĉma een prima maaltijd nuttigen voor een prima prijs. Wat ons weer gerust stelt. Om zes uur 's avonds begint onze bierwandeling: we bezoeken onder leiding van een Belgische gids een aantal cafés en drinken daar een aantal verschillende bieren. De bieren zijn niet zo bijzonder maar de cafés en de groep maken de wandeling leuk, ook al wordt er in sommige zoveel lawaai geproduceerd dat conversatie bijna onmogelijk is

19 juni / Praag / € 19 / –

 De rij voor de Praagse burcht is vanmorgen volkomen afwezig en onze gezichten wekken bij de tascontrole blijkbaar geen wantrouwen. Het complex is groot, heel groot, de grootste burcht van Europa en onze tickets geven ons bezoekrecht voor de kathedraal, het oude paleis, de Sint Joriskerk en het Gouden Straatje. Onze verwachtingen zijn hoog: 25 jaar geleden waren we te ziek om de burcht te bezoeken. Overal is het druk, overal zijn mensen selfies aan het maken of staan groepen klaar elkaar om de beurt te fotograferen, overal worden mensen omver gelopen omdat iemand bang is zijn groep te verliezen en overal staan Japanse bruidsparen die hier in volledige bruidskleding worden gefotografeerd, soms in vreemde poses.

Het Gouden Straatje is zo druk dat het bijna onmogelijk is de huisjes in te gaan, maar we zien in ieder geval het huisje waar Franz Kafka woonde. Het is al met al wel wat anders dan we hadden verwacht. We besluiten dat we genoeg hebben gezien, doen boodschappen, keren terug naar tent en fietsen, doen een was en vallen in slaap. Gisteravond was er een afsluitend feest op de kanoclub dat in ieder geval tot drie uur duurde en we zijn gewoon moe.

20 juni / Kosmonosy / € 6,10 / 78.42 – 11.7

Voor het uitrijden uit Praag kies ik een wat onhandige route en zo duurt het tweeëneenhalf uur fietsen over heuvels en losse steenslag, merkwaardige fietspaden en langs druk verkeer om de stad achter ons te laten. Hierna volgen een tiental aardige kilometers door een open landschap maar dat is het wel voor vandaag. Omdat we niet over een drukke weg willen rijden bestaat de rest van de route alleen uit bospaden langs een rivier, de een nog slechter dan de ander: los zand, losse stenen, diepe sporen van bosbouwmachines en dat alles op een weg, aangeduid als fietsroute.

Halverwege de dag zijn we best wel moe maar er is eigenlijk geen ander alternatief dan doorfietsen. Dan slaat slaat de kramp toe, ook al drinken we veel water in de loop van de dag. De laatste licht stijgende kilometers gaan moeilijk en zo belanden we rond acht uur nog net op tijd voor frites en vette worst in het campingrestaurant; een uitputtend dagje. De camping is goed verzorgd, al stammen de campingbaas en het sanitair nog duidelijk uit het pre-kapitalistisch tijdperk: alles functioneert maar het hoe is soms een raadsel.

21 juni / Kosmony / € 6,70 / 21.69 – 14.2

Na een uiterst rustige nacht is het besluit om onze spieren wat rust te geven snel genomen. We blijven en dag langer hier, waarbij de prijs van de camping hoger is dan gisteren omdat de campingbaas heeft gezien dat ik mijn GPS oplaad aan een van de stroompalen. Omdat het volgende traject weer heuvelachtig is (het meest van onze hele route herinner ik me uit de voorbereidingen), gecombineerd met de beloofde hoge temperaturen, koop ik treinkaartjes op een verlaten station voor het stuk naar Zittau. Verder hangen we alleen rond de tent, ik doe wat boodschappen en we hebben een uitgebreide conversatie over routes, tochten en fietsen met een andere fietser uit Nederland die morgen wel doorfietst. 

22 juni / Zittau / € 17.50 / 17.34 – 12.7

Reizen per trein is over het algemeen prettig, maart dat wordt een stuk minder als er ook al dan niet bepakte fietsen mee moeten. Zoals vandaag.

We zijn tijdig op het station om  koffie met versnapering tot ons te nemen alvorens onze vertraagde trein arriveert, helaas met een hoge instap. Twee andere fietsers hebben haast, gooien hun fietsen naar binnen en nemen daarbij zoveel plaats in dat er bijna geen ruimte meer over is. Ze helpen ons gelukkig wel met instappen maar dan staan wij vooraan, tegen de deur. En onderweg moeten zij eerder uitstappen dan wij waardoor wij eerst onze fietsen moeten uitladen. Zij scheuren weg en wij blijven achter. De conducteur, die echt wel haast heeft, helpt ons uiteindelijk om toch zo snel mogelijk weg te komen. Beladen fietsen door een smalle, hoge deur persen zal nooit mijn hobby worden.

De aansluiting voor het tweede deel van de reis biedt ons ruim de tijd om te lunchen. Deze trein is uiterst modern, ruim en met lage instap: een zee van licht en ruimte. En met een Haltewunschknopf. Als die niet wordt ingedrukt en het perron waar we langskomen is leeg wordt er niet gestopt. In Zittau aangekomen doen we boodschappen en constateren dat we in een ander land met een heel ander prijspeil zijn aangekomen. Als we ons op onze eindbestemming voor vandaag willen aanmelden zijn we zo vroeg dat de Mittagsruhe nog niet is afgelopen, dus zetten we weer koffie. Overigens is de camping groot, rustig en goed georganiseerd, deels door gebruik van een elektronische sleutel waarmee ook het douchen wordt afgerekend. Dat gaat per eenheid van vier seconden zodat ik binnen 1 minuut heel erg schoon blijk te kunnen worden. Het avondeten wordt toebereid en gegeten onder de tarp terwijl we naar een onweersbui kijken.

23 juni / Obergurig / € 15 / 52.70 – 12.4

In een nacht met geweldige onweersbuien, waarvoor ik de tarp afbreek en stormharingen plaats, slapen we prima: de nachtelijke afkoeling na een benauwde dag is prettig. Al om half zes hang ik de natte tarp te drogen en rond negen uur, eigenlijk onze vaste vertrektijd, beginnen we aan ons rondje door Noord-Duitsland. Al snel laten we de heuvels achter ons om de Spree te volgen helemaal vanaf de bron in Neugersdorf: een mooie, rustige route door gemoedelijke dorpjes. We fietsen over wegen die maar 1 auto breed zijn door een landschap dat kleinschaliger is dan we de afgelopen periode zagen. Het betere fietswerk. De camping in Obergurig is een openbaar gemeentelijk grasveld naast de “Alte Wassermühle”, inderdaad een nog werkende watermolen met aanpalend restaurant.

Omdat hier de aanmelding plaats moet vinden en we hier de sleutels van de sanitaire voorzieningen in het aanpalend sportterrein moeten afhalen zetten we alvast de tent op terwijl we wachten tot het restaurant de deuren zal openen. Terwijl ik de tent uit zijn zak schudt komt ook Jan, de fietser waarmee we in Kosmony onze route bespraken, aanrijden. Samen brengen we de rest van de avond door.

24 juni / Boxberg / € 27 / 55.59 – 15. 1

Een fraai, comfortabel bospad op de oevers van de Spree, die we vandaag meerdere keren oversteken, brengt ons al snel in Bautzen. We bezichtigen het hooggelegen middeleeuwse stadscentrum, bekijken de versierde gebouwen, de stadswallen, het marktplein en brengen een bezoek aan de enige a-symmetrische dom in Sachsen (volgens de borden).

We moeten Google gelijk geven: inderdaad een plaats om enkele uren door te brengen. Hierna voeren aangename fietspaden ons verder langs talloze meren, telkens anders. De dorpjes worden dorpen, de wegen breder en de omgeving welvarender. De (prijzige) camping in Boxdorf ligt aan het grootse meer van Sachsen, een voormalige bruinkoolgroeve die elf jaar nodig had om vol water te lopen. Recreanten volop: hier wordt veel gefietst, gelopen en vooral: geskeelerd.

De directe omgeving van de camping is vorm gegeven door Jarosław Kozakiewicz: vanuit de lucht gezien een oor van 350 meter lang, 250 meter breed en 18 meter hoog met in de “ooringang” een openluchttheater: “Das Ohr Europas” met vanaf de hoogste heuvel een uitstekend overzicht over het meer. Omdat we vergeten zijn boodschappen te doen eten we op aanraden van de receptioniste bij een kleine gaststätte. Een maaltijd waarbij het vlees rijkelijk in de echte boter is gebakken

25 juni / Burg / € 24 (excl. douchen) / 88.20 – 14.9

 Een lange dag over voornamelijk stille wegen waarbij we nooit meer dan 500 meter van de Spree zijn verwijderd. De paden zijn over het algemeen half verhard maar prima te befietsen. We komen nu veel meer fietsers tegen dan de afgelopen tijd, misschien omdat hier in Sachsen de schoolvakanties zijn begonnen. Het is aangenaam fietsen tot aan de laatste 20 kilometer als we voortdurend over een dijk rijdend een tegenwind hebben waarbij het tegemoetkomend fietsverkeer niet meer hoeft te trappen. Wij wel en zijn blij als we, na nog even te zijn gestopt bij de Bismarckturm, een bakstenen monster op een heuvel op de camping aankomen. De toegang tot toren is afgesloten maar omdat dit de enige heuvel in de omgeving is hebben we toch prima zicht.

De tentenweide van de " Kneipp- und Erlebniscamping An den Spreewaldfliessen" heeft hele kleine plaatsjes die nog kleiner worden als onze buren hun auto naast de tent parkeren in plaats van ervoor. Dat dempt dan wel weer het gekraak van hun luchtmatrassen. In de gaststätte eten we de laatste asperges van het seizoen (in ieder geval voor Nederlandse normen waar dat 24 juni, Sint Jansdag, wordt afgesloten). Om daarna tijdig onze slaapzak in te duiken. Rond elf uur is het hier volledig stil en aan een heldere hemel staan erg veel sterren.

26 juni / Alt Schadow / € 19 / 66.69 – 15.4

De fikse regenbui van vanmorgen stopt om 7 uur zodat we streng gemaand worden onze schoenen goed te vegen alvorens we de eetzaal mogen betreden voor het ontbijt. Na wat omzwervingen door Burg, ik kies een verkeerde richting, fietsen we door het Biosphären Park Spreewald, een voortzetting van bossen en plassen van gisteren, met nog meer water en vaarten.

In alle dorpjes worden kano's te huur aangeboden evenals rondvaarten in open bootjes, sommige zelfs met tafeltjes met kleedje en bloemstuk waarbij de man die de punter puntert in authentieke(?) kledij gekleed is. Giethoorn in het groot, maar zonder Chinezen. Erg mooi en in Lubbenau blijken we een deel van de Gurkenroute te fietsen. Augurken-souvenirs in alle maten, soorten, kleuren zijn alom verkrijgbaar.De roestvrij stalen fonteinpartij trekt ook de aandacht.

Een mooie tocht; omdat we voornamelijk door bos rijden hebben we geen last van de wind; het enige geluid dat we horen is het geluid van onze banden op de weg en van vogels. Onderweg zien we een vos, een adelaar en veel afgewaaide bladeren en takken. De camping ligt aan een meer (waar we al een tijdje langs fietsten), heeft ruime plaatsen (zoekt u maar wat uit), overdekte picknickbanken en live muziek van onze Duitstalige achterbuurvrouw die haar partner de liefde bezingt. Voor boodschappen moeten we naar het restaurant, maar de kiosk daar heeft geen brood meer (en is morgen gesloten). We slaan maar in wat wel aanwezig is en we zien wel verder.

27 juni / Alt Schadow / € 19 / 17.52 – 15.4

De camping bevalt ons goed, we blijven daarom nog een dag hier al verplaatsen we even onze tent: iets verderop hebben mensen nogal luide stemmen die tot laat in de nacht worden gebruikt. Daarna blijft Loeki bij de tent terwijl ik wat caches ga rapen.

Als ik terugkom gaan we lunchen bij het Gulaschkanone, een soort openlucht imbiss waar het eten wordt geschept uit de warmwaterwarmhoudbakken van een ex-militaire aanhangwagen. De rest van de dag brengen we door met lezen, zwemmen en en we maken gebruik van de aanwezigheid van een professionele wasmachine.

28 juni / Briesen / € 12 / 62.72 – 16.5

De Spreeroute gaat verder en blijft mooi: afwisselend bos en verstrooide wilde hooilanden, dorpen midden in nergens zonder zichtbare voorzieningen. Vandaag zal het, volgens de voorspellingen, de laatste dag met goed weer zijn. Warm dus en we zoeken een wat aangename plaats voor de lunch. Onze wens hiervoor: uitzicht, schaduw en voldoende ruimte. En hieraan wordt voldaan. Al vroeg in de ochtend  hebben we boodschappen gedaan. Een verstandig besluit, zo blijkt, want het enige bevoorradingspunt dat we verder tegenkomen is een van-alles-wat-winkeltje dat ons weinig te bieden heeft. De camping moet dicht bij de Kersdorfer Schleuse aan het Oder-Spree-kanaal liggen, maar op een klein terras worden we gewaarschuwd: de locatie is alleen een tentplaats met water; de eigenaars wilden een camping beginnen maar het lukt ze niet om een vergunning te krijgen. Als we aankomen is het complex inderdaad verlaten. Er is zelfs geen beheerder, alleen een brievenbus om geld in te storten.

En een zusje van onze tent, in dezelfde kleur.
Die hoort bij Paul, een man uit Hamburg die na zijn studie een ZZP-er in boomonderhoud is geworden.

Hij kan zijn hart ophalen, in de verre omgeving is hier alleen bos. We brengen een genoeglijke avond door onder een groot afdak, vertellen elkaars reisverhalen (wij die van ons, hij die van zijn zus), delen ons bier en luisteren naar de regen die op het afdak klettert. Al pratend wordt het voor ons doen erg laat.

29 juni / Erkner / € 12 / 58 – 16.5

Als we opstaan is het droog, met nevel boven de Spree die al snel condenseert op onze brillen. Dapper doorfietsend besluiten we uiteindelijk onze jassen aan te trekken en tenslotte zelfs onze regenbroeken. De hemelsluizen gaan echt open als we in een bushokje onze koffie met koek verorberen.

Wat ons een prima reden lijkt om te stoppen op de eerste camping die we gaan tegenkomen. Dat duurt nog even en we lunchen binnen, in een restaurant, 8 kilometer voor de camping, in het gezelschap van een groot aantal Belgische e-bikers op leeftijd die na het eten besluiten met zijn allen niet verder te fietsen maar met de bus, die toch al met ze meerijdt, verder te gaan. Helaas moeten wij de andere kant op. Zo staat om half twee onze tent al. Als beschutting tegen de stromende regen zet ik de tarp op die twee uur later zal wegwaaien. De rest van de middag en een deel van de avond brengen we lekker warm en droog door in het aanpalende restaurant. Hier zoek ik ook een camping die gunstig ligt ten opzichte van Berlijn.

Op een paar kilometer afstand van hier ligt er een met goede verbinding met de stad dus morgen hebben we een korte fietsdag. Buiten wordt het weer almaar slechter. Vandaag stonden bijna alle fietspaden blank en nu stroomt het water vlak langs onze tent naar de Spree. We eten dan binnen waar de restaurateur zowel kok als ober als entertainer is waardoor het even duurt voor we iets te eten krijgen. Tot ons beider genoegen, we amuseren ons prima; we kunnen toch niet naar de tent: het blijft stortregenen.

30 juni / Wernsdorf / € 22 / 26.78 – 16.5

Op Loeki's verjaardag slapen we uit: het heeft de hele nacht geregend en de volgende camping is heel dichtbij. We ontbijten in de tent en tegen de tijd dat we eindelijk vertrekken is het bijna droog.

Op de website belooft Campingplatz Krossinsee heel veel maar als we er aankomen is het allemaal wat minder. Een heel groot terrein, vol hoge dennebomen waaronder geen gras te zien is, huisjes en huizen en heel veel vaste plaatsen met bijna het gehele terrein gereserveerd voor groepen. Bij de entree worden we gewaarschuwd onze tent op een een hogere plek  op te zetten: de afgelopen nacht heeft de tentenweide bijna volledig onder water gestaan. Vanzelfsprekend komt al die informatie pas als we ons al hebben ingeschreven. We vinden een plekje waar nog wat gras staat aan de rand van de modderige badkuip . Bij de receptie kopen we een openbaarvervoerkaart voor de regio Berlijn. De zon, die even heeft geschenen, maakt weer plaats voor regen wat ons er niet van weerhoudt om op verkenning te gaan hoe in het centrum van Berlijn te komen. We eten in de buurt van het vertrekpunt van de tram een currywurst met de scherpste saus ooit.

Morgen zullen we onze fietsen stallen bij de winkel waar we nu boodschappen doen omdat we zijn gewaarschuwd dat fietsen bij het S-Bahn station worden gestolen. Bij een Italiaans restaurant, waar op een overdekt terras buiten kunnen zitten, krijgen we een verrassend goede maaltijd voorgezet. De camping is 's nachts stil, op 2 maal na als dronken groepen terugkeren.

1 juli / Wernsdorf / € 22 / 6.76 – 15.4

Na het ontbijt (we hebben 2 uur om brood te kopen, daarna is de winkel de rest van de dag gesloten) per fiets, tram en S-Bahn naar onze bestemming: het centrum. We rijden verder door dan gepland en als we teruglopen over het meest luxueuze deel van de Kurfürstendamm, passeren we een draaiorgel-optocht: tientallen kleine draai- en buikorgels in een hele lange stoet, het verkeer in een richting volkomen wordt geblokkerend met hele lange rijen toeristenbussen als gevolg. De stoet wandelt en speelt op zijn gemak richting Gedächtniskirche waar een verzamelpunt met tent, toespraken, Bratwurst en Bier wachten. Helaas in de stromende regen dus onder elke mogelijke overkapping staan hier een of meerdere orgeltjes.

Wij maken gebruik van de aangeboden versnaperingen om daarna naar het C/O Berlin, het Berlijnse fotografiemuseum. Hier een indrukwekkende serie foto's van William. Klein en een documentaire reeks van Harf Zimmerman die de bewoners van een straat in het Oost-Duitse Berlijn voor hun woning fotografeerde wat een fantastisch tijdsbeeld oproept. Het Currywurstmuseum valt tegen: twee mensen runnen een ons inziens weinig inspirerende ruimte. Op zoek naar brandstof voor mijn brander bezoeken we Karstadt Sport: heel groot, maar geen Coleman fuel of iets dergelijks. Maar McTrek, “in de buurt van” de Alexanderplatz is wel een echte buitensportwinkel en kan ons aan alles helpen wat we nodig hebben. Het weer wil niet echt beteren en we begeven ons op een eindeloze terugweg waar we uitkomen bij hetzelfde Italiaans restaurant als gisteren.

2 juli / Wernsdorf / € 22 / 6.76 – 15.4

Vandaag het Bröhan museum, een oorspronkelijk particuliere collectie Art Deco en Jugendstil. Het Franse deel lijkt specifiek gericht op uniciteit en kwaliteit, het Duitse deel primair op degelijkheid; het verschil is duidelijk te zien. Boeiend. Omdat kussende mensen een veelgebruikt onderwerp in de kunst waren en zijn is er nog een speciale tentoonstelling: “Der Kuss”. Minder boeiend naar onze smaak, te divers. Het pand zelf is overigens de moeite van het bekijken waard. Na een portie Maultaschen tegenover de mooi vormgegeven Carl-Schuhmann-Sporthalle

in hetzelfde rustige Charlottenburg lopen we via de Potsdamer Platz waar het veel drukker is en waar we weinig meer herkennen van 20 jaar geleden naar de Brandenburger Tor, even wegduikend voor de regen, naar de Willy Brandt Stiftung (interessant en droog) en de Humbolt Box,
een reclame-uiting/fondsenwerving voor de bouw van het Schloss Berlin, vanwaar we een goed overzicht hebben over een druipend Berlijn. Weer terug verschaft wederom Villa Toscana ons een warme maaltijd. We worden herkend bij het binnenkomen en bij het afscheid wordt gevraagd of we morgen weer een tafel nodig hebben. Bij de tent lezen we nog wat, deze camping zal in onze geschiedenisboekjes niet echt als een stille kampeerplaats worden geoormerkt.

3 juli / Wernsdorf / € 22 / 6.76 – 15.4

Onze laatste dag  in Berlijn begint met een bezoek aan het Stasi-museum. Hier wordt heel informatief duidelijk gemaakt dat tot aan de val van de muur in de DDR een bijna volledige controle heerste over de bevolking; Duitse humor (die ik ook wel leuk vind): als bewijs dat ik toestemming heb om foto's te maken krijg ik een borduursel met de afbeelding van Dzjerninsky, de grootvader van de Stasi, toegeworpen. Voor en na de tentoonstelling brengen we enige tijd door in het ook op het enorme complex gelegen Café Vernunft.

Daarna naar de Prenzlauer Berg, een wat meer hippe, in ieder geval meer alternatieve wijk rond de Kastanien Allee waar fietsen mede het straatbeeld bepalen. Met als gevolg dat rond de stations veel fiets-lijken staan en hangen waar alle bruikbare onderdelen zijn afgehaald. Vanavond geen Italiaans eten: we blijven op de camping, waar onze nieuwe buren op het bijna lege terrein waar de muziek overheen schalt hun haringen toch wel erg dicht bij onze tent hebben geplaatst.